30 mart - 3 aprel arasında təkcə Bakıda 15 mindən çox soydaşımız qətlə yetirldi. 10 minlərlə əhali Bakıdan qaçqın düşdü. Bu insanların tək günahı Türk-müsəlman olmaları idi.
Qətliamın səbəbi Azərbaycanda başlamış Milli Azadlıq Hərəkatının qarşısını almaq, 2 aydan sonra qurulacaq Cümhuriyyətin - milli müstəqilliyin önünü kəsmək (eyni ilə 20 yanvar qırğını kimi) idi, Rusiyanın işğal siyasəti idi.
Soyqırım Bakı quberniyasından başqa Şamaxı, Quba, Xaçmaz, Lənkəran, Hacıqabul, Salyan, Zəngəzur, Qarabağ, Naxçıvan bölgələrində də eyni vəhşiliklə həyata keçirilmişdi.
Törədənlərin etnik tərkibi: 60% rus, 30% erməni, 10% digər etnik xristianlar.
1918-ci il, mart soyqırımına aid demoqrafiya və silahlı qruplar:
I Dünya müharibəsindən əvvəl Bakıda təxminən 200.000 əhali yaşayırdı.
Rusiyanın müxtəlif regionlarından gələn 74 min neft sənayesi işçisi
78 min Azərbaycan türkü
6 min yəhudi
25 min erməni
4 min Volqa tatarı
3,8 min ləzgi
2,6 min gürcü
5 min alman
1,5 min polyak və sayı 1000-dən az olan digər etniklər.
Mart soyqırımı ərəfəsində Bakıdakı hərbi qruplaşmaların sayı:
1. Türk-rus cəbhəsindən geri dönmüş rus ordusuna mənsub 6 min əskər-zabit heyəti. (Bakı Sovetinin - Şaumyanın tabeliyinə verilmişdi)
2. 4 min nəfərlik erməni hərbi dəstəsi (Daşnaksütyun partiyasına mənsub)
3. 1918-ci ilin yanvarında şəhərdən qovulan və sayı minlərlə olan Vəhşi Diviziya. (tərkibi əsasən Bakı sənayesində çalışan rus fəhlə bolşeviklərdən ibarət idi)
Bakı və Azərbaycanın digər bölgərlərdə törədilən qətliamlarda iştirak etmiş silahlı qüvvənin etnik tərkibi:
1. 60% rus
2. 30% erməni
3. 10 % digər etnik xrstianlar.
Qanlı gedişata Moskvadan Lenin Bakı Sovetinin rəhbəri Şaumyan vasitəsi ilə rəhbərlik edirdi.
Mehriban Vəzir
Xudaferin.eu