Azerbeidzjan mag met Dodenherdenking zijn held in Oisterwijk eren: mensenrechten vandaag niet centraal

OISTERWIJK - Mamed Mamedov maakte zich geliefd in de Oisterwijkse samenleving. Zijn geboorteland Azerbeidzjan vereert hem als een held. Maar dat was hij volgens historicus Ad van den Oord nu ook weer niet.

 

Wie wil weten hoe het met de mensenrechten in Azerbeidzjan staat, kan terecht op de site van Amnesty International (zie bijvoorbeeld de zaak van Bayram Mammadov). Niet best dus. Het is ook mogelijk zaterdagmiddag in Oisterwijk navraag te doen bij vertegenwoordigers van president Alijev. Een delegatie uit de steenrijke oliestaat komt andermaal eer betonen aan Mamed Mamedov (1923-2003), een Oisterwijker die in zijn geboorteland als held wordt vereerd. Op 10 mei opent ‘The House Museum of Mammad Mammadov’ er zelfs de deuren, in het bijzijn van zijn Oisterwijkse familie.

 

Nevelo en Altijd Paraat

Mamedov belandde in de oorlog als dwangarbeider van de Duitsers in Oisterwijk. Hij werd verliefd op een Oisterwijkse, trouwde na de oorlog met haar, ging werken in schoenfabrieken en ontpopte zich als vrijwilliger. Bij voetbalclub Nevelo en politiehondenvereniging Altijd Paraat spreken ze zijn naam met respect uit. ‘Succesvolle integratie’ is deze ochtend ook het thema in het raadhuis van Oisterwijk.

Maar op de dag van Dodenherdenking lijkt ook de verwijzing naar de oorlog evident. De gemeente Oisterwijk betitelde Mamedov gisteren in een persbericht nog als ‘verzetsstrijder’. Daarvoor bestaat echter volgens lokaal historicus Ad van den Oord geen bewijs. Mamedov heeft zichzelf ook nooit zo gepresenteerd. Zijn enige kind, dochter Nancy, zegt dat de typering ter verantwoording van de gemeente is.

Burgemeester Hans Janssen erkent dat de gemeente geen eigen historisch onderzoek heeft gedaan. Hij zegt dat de gemeente zich aansluit bij een negen jaar oud artikel uit het Brabants Dagblad, waarin staat dat Mamedov zich bij het verzet heeft aangesloten.

Hij was zeker niet pro-Duits. Maar het is iets anders om meteen maar een verzets­held van hem te maken

Volgens Van den Oord stond Mamedov zoals veel krijgsgevangen genomen landgenoten in de oorlog voor een keus: aan het westelijk front werken voor de Wehrmacht of wegkwijnen in een Duits kamp. Dat Mamedov voor het eerste koos, zou hem niet kwalijk zijn te nemen. ,,Hij was zeker niet pro-Duits. Maar het is iets anders om meteen maar een verzetsheld van hem te maken.”

Voor het karretje gespannen

Geopolitiek komt Mamed Mamedov het regime in Azerbeidzjan mooi van pas, schat Van den Oord in. Het land zoekt toenadering tot het westen, zonder de democratische rechtsstaat te omarmen. Van den Oord vindt dan ook dat Oisterwijk zich voor de zoveelste maal voor het karretje van een bedenkelijk regime laat spannen. ,,Burgemeester Janssen heeft zich al eens op uitnodiging van het regime in Azerbeidzjan rond laten leiden. Iemand die zich zo heeft verdiept in de jodenvervolging tijdens de oorlog, zou beter moeten weten.”

Dochter Nancy is verlegen met de situatie. Ze heeft er ook een hekel aan als de foto van haar vader in een Wehrmacht-uniform weer eens opduikt. ,,Ik zie alles puur in de privé-sfeer. De mensen in Oisterwijk praten nog steeds over mijn vader. En dan niet als Russisch soldaat, maar als persoon in de Nederlandse samenleving. Ik zie ernaar uit om mijn familie in Azerbeidzjan wederom te ontmoeten en dat is wat voor mij telt.”

Ik zie alles puur in de privé-sfeer. De mensen in Oisterwijk praten nog steeds over mijn vader.

Nancy Doomen-Mamedov

Gaat burgemeester Janssen vanmiddag toch de mensenrechten in Azerbeidzjan ter sprake brengen? ,,Dit thema staat niet centraal in de sessie”, reageert de gemeente. ,,De burgemeester heeft het onderwerp al regelmatig aan de orde gesteld in contacten met Azerbeidzjaanse vertegenwoordigers.” Janssen zal het onderwerp ook weer aansnijden bij een ontmoeting van de president van Azerbeidzjan met Global Goals-gemeenten. Oisterwijk hoort daarbij.

Eerbetoon voor Mamed Mamedov

In 2012 komt de ambassadeur van Azerbeidzjan naar Oisterwijk voor de onthulling van een monument ter ere van Mamed Mamedov (koosnaam ‘Medo’). Ook minister Gerd Leers is aanwezig (toespraak).

Het monument van Ellen Brouwers staat aan de Van Rijckevorsellaan. In het verlengde ervan ligt het Mamed Mamedovpad.

Bij leven werd hij tot ereburger van de gemeente Oisterwijk benoemd en tot ridder in de orde van Oranje-Nassau.

In Azerbeidzjan is een documentaire over Mamedov gemaakt met als titel ‘Pride of the Dutch’. Volgende week opent een museum over het leven van Mamedov er de deuren.

23:25